Ο Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και υποψήφιος ευρωβουλευτής με τον ΚΟΣΜΟ, τονίζει ότι «είναι αλήθεια ότι άνθρωποι δεν θέλουμε να σκεφτόμαστε δυσάρεστα πράγματα, όμως τις όχι απλώς δυσάρεστες αλλά δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τις νιώθουμε στο "πετσί μας", στην καθημερινότητά μας. Δεν είναι θεωρία, είναι αυτό που ζούμε και στην Ελλάδα: ολοένα και πιο συχνοί καύσωνες, επέλαση αφρικανικής σκόνης, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές».
-Στην Ελλάδα συνήθως τα αριστερά κόμματα έχουν στο πρόγραμμά τους μια “πινελιά” οικολογίας σαν άλλοθι, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει μπορέσει να υπάρξει ένας αυτόνομος “πράσινος” πόλος πολιτικά. Πώς το ερμηνεύετε αυτό;
-Έχετε δίκιο. Πράγματι, στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες το πράσινο κίνημα δεν κατάφερε δυστυχώς να εδραιωθεί. Η απάντηση στο γιατί βρίσκεται στην πολιτική μας κουλτούρα, αλλά και στις συγκυρίες. Ο δικομματισμός κυριαρχεί. Υπήρξαν και ζητήματα οργάνωσης, ίσως και προσωπικών φιλοδοξιών. Όμως υπάρχει ένα πολιτικό κενό που πρέπει να καλυφθεί. Δεν έχουμε πια την πολυτέλεια να είμαστε πράσινες κουκίδες διάσπαρτες στον πολιτικό χάρτη. Είναι σημαντικό να αναδυθεί κάτι καινούργιο. Εμείς θέλουμε να γίνουμε μοχλός πίεσης για να μην πορεύεται η χώρα σε δρόμους αδιέξοδους. Δεν είμαστε κόμμα διαμαρτυρίας, έχουμε σαφείς προτάσεις διακυβέρνησης.
-Η “εισβολή” του βιομηχανικού κόσμου όλο και “βαθύτερα” στην άγρια φύση συμβάλλει στην επαφή μας με άγνωστους ιούς. Ενδεχομένως ο κορονοϊός να έχει προέλθει από την αποψίλωση των βιότοπων των νυχτερίδων, των παγκολίνων ή άλλων άγριων ζώων, τα οποία πωλούνται ζωντανά στις αγορές της Γουχάν. Πόσο επικίνδυνο είναι αυτό και πόσο υποθηκεύει το μέλλον τόσο της άγριας, όσο και της ανθρώπινης ζωής;
-Σήμερα το 60% των μολυσματικών ασθενειών σε ανθρώπους και το 75% όλων των αναδυόμενων μολυσματικών ασθενειών είναι ζωονόσοι, προέρχονται δηλαδή από τα ζώα. Ενώ υπάρχουν περίπου 10.000 είδη ιών σε πληθυσμούς άγριων ζώων, κάποιοι εκ των οποίων έχουν τη δυνατότητα υπό τις κατάλληλες συνθήκες να μεταδοθούν στον άνθρωπο. Και τις κατάλληλες συνθήκες τις δημιουργούν η κλιματική αλλαγή, η πυκνότητα του πληθυσμού, η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων και η εντατική κτηνοτροφία και πτηνοτροφία. Ας μην ξεχνάμε, όπως αναφέρατε, ότι και ο κορονοϊός κατά βάση ζωονόσος είναι. Στο μέλλον είναι βέβαιο, λοιπόν, ότι θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε και άλλες επιδημίες, αν δεν αλλάξουμε το πώς βλέπουμε το περιβάλλον και τη θέση μας σε αυτό: ως κρίκους στην αλυσίδα της φύσης και όχι ως ρυθμιστές των πάντων.
-Παρατηρούμε ότι τροπικές ασθένειες, όπως ο Δάγκειος πυρετός, ο ιός του δυτικού Νείλου, αλλά και η γρίπη των πτηνών επανακάμπτουν. Γιατί συμβαίνει αυτό;
-Ακριβώς επειδή οι ζωονόσοι πλησιάζουν ολοένα και περισσότερο τον άνθρωπο, αφού ουσιαστικά εμείς το προκαλούμε. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις ασθένειες που μεταδίδονται από κουνούπια, η έξαρσή τους οφείλεται στην διαρκή άνοδο της θερμοκρασίας που συνεπάγεται την επέκταση των ενδιαιτημάτων των κουνουπιών σε βορειότερες περιοχές. Ήδη, εδώ και σχεδόν δεκαπέντε χρόνια, ο ιός του Δυτικού Νείλου, που δεν προϋπήρχε, έχει εγκατασταθεί για τα καλά στη χώρα μας. Ιδιαίτερα μας ανησυχεί και ο Δάγκειος, μια θανατηφόρος λοιμώδης νόσος, που έχει ήδη δημιουργήσει επιδημικές εξάρσεις στην Ιταλία και την Ισπανία, ενώ τα κουνούπια φορείς του ενδημούν και στην Ελλάδα. Και, φυσικά, υπάρχει πάντα η ελονοσία. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ακόμα και ιοί που δεν είναι θανατηφόροι μπορεί να έχουν σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες. Σκεφτείτε τους κλυδωνισμούς που θα προκαλέσουν στα εθνικά συστήματα υγείας και τα προβλήματα που συνεπάγονται για τον τουρισμό σε χώρες όπως η δική μας.
-Η κλιματική αλλαγή δείχνει καθημερινά τα δόντια της: Πλημμύρες, εκτεταμένοι καύσωνες, λιώσιμο των πάγων στους πόλους, θερμοκρασίες που σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο δείχνουν να υπνοβατούν, οδηγώντας την ανθρωπότητα στον γκρεμό και την καταστροφή. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό και να ευαισθητοποιηθούν οι καθημερινοί άνθρωποι, δεδομένου ότι η αυθόρμητη τάση του ανθρώπου είναι να μην θέλει να σκέφτεται δυσάρεστα πράγματα;
-Είναι αλήθεια ότι άνθρωποι δεν θέλουμε να σκεφτόμαστε δυσάρεστα πράγματα, όμως τις όχι απλώς δυσάρεστες αλλά δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τις νιώθουμε στο «πετσί μας», στην καθημερινότητά μας. Δεν είναι θεωρία, είναι αυτό που ζούμε και στην Ελλάδα: ολοένα και πιο συχνοί καύσωνες, επέλαση αφρικανικής σκόνης, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες είναι ότι όλα αυτά δεν είναι μετεωρολογικά φαινόμενα, αλλά αποτελέσματα συγκεκριμένων πολιτικών. Και αυτές τις ολέθριες πολιτικές μπορούν να τις αλλάξουν με την ψήφο τους.
-Ως εξειδικευμένος επιστήμονας, καθηγητής Μικροβιολογίας, τι θεωρείτε ότι μπορούν να κάνουν οι συνάδελφοί σας για την ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού και πώς μπορεί η επιστήμη να εκλαϊκευτεί ώστε να φτάσει σε εκείνους που περισσότερο την έχουν ανάγκη;
-Για να είμαι ειλικρινής φοβάμαι ότι αυτό το στοίχημα, σε ό,τι αφορά τη δική μου γενιά και τις προηγούμενες, σε μεγάλο ποσοστό έχει μάλλον χαθεί. Το μέλλον βρίσκεται στις σχολικές αίθουσες και στα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων μας, στη νέα γενιά. Επομένως χρειάζεται αναπροσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών, ώστε τα παιδιά και οι νέοι μας να αποκτήσουν τα «εργαλεία» με τα οποία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του δικού τους μέλλοντος σε έναν πλανήτη που νοσεί. Επίσης, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και οι επιστημονικές εταιρείες οφείλουν να δείξουν μεγαλύτερη εξωστρέφεια, ενημερώνοντας και ευαισθητοποιώντας την ελληνική κοινωνία.
-Το νέο φετίχ των μεγάλων συμφερόντων, όπως οι εξορυκτικές βιομηχανίες, είναι η λεγόμενη “πράσινη μετάβαση” και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Πιστεύετε ότι όλο αυτό είναι ένα τέχνασμα για να αλλάξει απλώς η βιομηχανική τους παραγωγή και να στραφούν στις ανεμογεννήτριες και στα ηλιακά πάνελ;
-Θα σας πω τι πιστεύει ο ΚΟΣΜΟΣ για όλα αυτά. Το κόστος της καύσης ορυκτών καυσίμων αυξάνεται, όπως γνωρίζετε, μέρα με τη μέρα. Η Ευρώπη οφείλει να δείξει το δρόμο προς ένα μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα. Η οικοδόμηση ενός συστήματος 100% ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2040 και θα προστατεύσει το κλίμα αλλά και θα δημιουργήσει δύο εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Θα σημάνει λιγότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες, επομένως υπόσχεται ένα πιο ασφαλές μέλλον για όλους. Έχει και θετικό οικονομικό αντίκτυπο. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι η φθηνότερη μορφή ενέργειας, ενώ τα ακριβά ορυκτά καύσιμα είναι αυτά που προκάλεσαν την κρίση του κόστους ζωής.
-Επιλέξατε τον ΚΟΣΜΟ του Πέτρου Κόκκαλη για να θέσετε υποψηφιότητα στις ευρωεκλογές. Γιατί; Πιστεύετε ότι έχει τη δυνατότητα να κάνει τη διαφορά στην Ευρωβουλή;
-H αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής, η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, η ασφαλής διατροφική αλυσίδα, η βιώσιμη παραγωγή, η εξασφάλιση της ποιότητας του αέρα και του νερού, η προάσπιση της δημόσιας υγείας είναι τεράστιες προκλήσεις που απαιτούν δομικές αλλαγές, αναγκαίες για την επιβίωσή μας. Αυτές τις αλλαγές οραματίζεται και θέλει να εφαρμόσει ο ΚΟΣΜΟΣ. Δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε ούτε με τις φωτιές, ούτε με τους καύσωνες, ούτε με τις πλημμύρες. Μπορούμε όμως να προσπαθήσουμε να τα αποφύγουμε, με μια αναδιάταξη του οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου.