Τοποθέτηση του ΚΟΣΜΟΥ για την Έκθεση «Ενεργειακές Κοινότητες & Αυτοπαραγωγή στην Ελλάδα #8» του The Green Tank

18 Δεκεμβρίου 2025

Η ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει μια μετάβαση χωρίς τους πολίτες. Και αυτό δεν είναι «τεχνικό ζήτημα». Είναι πολιτική επιλογή.

Η 8η κατά σειρά ανασκόπηση του The Green Tank για τις "Ενεργειακές Kοινότητες & Aυτοπαραγωγή στην Ελλάδα", που δημοσιεύτηκε σήμερα 18/12/2025, αποτυπώνει με αριθμούς κάτι που βλέπουμε καθημερινά στη ζωή των ανθρώπων: ενώ η κοινωνία θέλει να πάρει στα χέρια της την καθαρή ενέργεια για να ρίξει μόνιμα τους λογαριασμούς και να βγει από την ενεργειακή φτώχεια, το σύστημα την μπλοκάρει.

Τι δείχνουν τα στοιχεία: πολλές κοινότητες, αλλά «πάγωμα» στα έργα

Σήμερα υπάρχουν 1.747 ενεργές ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα (Νοέμβριος 2025), όμως οι νεότερες νομικές μορφές που θεσπίστηκαν το 2023 εμφανίζουν πτωτική/ασθενική πορεία (37 ΚΑΕ και 28 ΕΚΠ, με μείωση στις ΚΑΕ σε σχέση με την προηγούμενη καταγραφή).

Ακόμη πιο ανησυχητικό: καταγράφεται ουσιαστικό «πάγωμα» νέων αιτήσεων έργων ενεργειακών κοινοτήτων (μόλις 18 νέες αιτήσεις από τον Μάρτιο 2025).

Το πραγματικό εμπόδιο λέγεται «ηλεκτρικός χώρος» και αδικεί τους πολίτες

Από το 2018 έως τον Σεπτέμβριο 2025 κατατέθηκαν 6.391 αιτήσεις έργων ενεργειακών κοινοτήτων ισχύος 4.889 MW.

Όμως ακυρώθηκαν ήδη 3.208 έργα (2.482,6 MW) και από αυτά τα 1.984 έργα (1.573,8 MW) ακυρώθηκαν αφού έλαβαν γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης — δηλαδή λόγω έλλειψης ηλεκτρικού χώρου.

Με απλά λόγια: ζητάμε από τους πολίτες να οργανωθούν, να επενδύσουν, να πιστέψουν στη συλλογική αυτονομία — και μετά τους λέμε «δεν χωράτε».

Αυτοπαραγωγή: έσπασε το 1 GW, αλλά φρενάρει — και το νέο πλαίσιο σέρνεται

Η αυτοπαραγωγή σε λειτουργία έφτασε τα 1.072,6 MW (Σεπτέμβριος 2025), όμως οι νέες αιτήσεις στο εννεάμηνο 2025 ήταν 4.728, όταν την ίδια περίοδο του 2024 ήταν 12.901 (σχεδόν τριπλάσιες).

Και η μετάβαση στο net billing γίνεται με πολύ αργό ρυθμό: ηλεκτρίστηκαν μόλις 82,2 MW με τους νέους μηχανισμούς, ενώ μετά την εφαρμοστική ΚΥΑ (2/10/2024) ηλεκτρίστηκαν μόλις 16,5 MW.

Παράλληλα, το άθροισμα εκκρεμών + ηλεκτρισμένων έργων αυτοπαραγωγής φτάνει 1.844 MW, πλησιάζοντας το όριο των 2 GW ηλεκτρικού χώρου που προβλέπεται για αυτοπαραγωγή — άρα απαιτείται άμεσα πολιτική απόφαση για επέκταση και δίκαιη κατανομή.

Χρηματοδότηση: χάθηκαν ευκαιρίες, οι πόροι δεν «κουμπώνουν» στους πολίτες

Η έκθεση καταγράφει ότι η χώρα έχασε δυνατότητα χρηματοδότησης €100 εκατ. από το ΤΑΑ για έργα αυτοπαραγωγής μέσω ενεργειακής κοινότητας ευάλωτων πολιτών («Απόλλων») λόγω μεγάλων καθυστερήσεων και του ασφυκτικού ορίου ολοκλήρωσης έως Αύγουστο 2026.

Επιπλέον, επισημαίνεται ως αρνητική εξέλιξη η μη συμπερίληψη των ενεργειακών κοινοτήτων στους δικαιούχους προγραμμάτων στο προσχέδιο του Εθνικού Κοινωνικού Σχεδίου για το Κλίμα στη δημόσια διαβούλευση.

Η θέση του ΚΟΣΜΟΥ:

ο «ηλεκτρικός χώρος» είναι δημόσιο αγαθό — όχι λάφυρο

Η ενέργεια είναι προϋπόθεση Ελευθερίας (να μη σε εκβιάζει ο λογαριασμός), Ευημερίας (εισόδημα που μένει στην τοπική οικονομία) και Ειρήνης (λιγότερη εξάρτηση, λιγότεροι κλυδωνισμοί). Η Ελλάδα δεν μπορεί να μιλά για πράσινη μετάβαση, όταν στην πράξη αποκλείει τους πολίτες από το ίδιο της το εργαλείο: τις ενεργειακές κοινότητες και την αυτοπαραγωγή.

Τι ζητάμε τώρα: 6 καθαρές δεσμεύσεις

Με βάση και τις προτάσεις πολιτικής που καταθέτει το The Green Tank, ο ΚΟΣΜΟΣ καλεί την κυβέρνηση και τη Βουλή να δεσμευτούν άμεσα στα εξής:

1. Επέκταση ηλεκτρικού χώρου για αυτοπαραγωγή στα 3 GW έως το 2030 και διακριτή ποσόστωση ανά υποσταθμό για αυτοπαραγωγή ενεργειακών κοινοτήτων.

2. Χρηματοδότηση ενεργειακών κοινοτήτων μέσω Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα και εσόδων από τις δημοπρασίες του ΣΕΔΕ2, ώστε η κοινωνική διάσταση να μην μείνει εκτός.

3. Νέο πρόγραμμα στήριξης για κοινότητες πολιτών/επιχειρήσεων και αγρότες ειδικά στις λιγνιτικές περιοχές (ΠΔΑΜ 2021–2027), και εγγυοδοτικός μηχανισμός/αναπτυξιακό ταμείο για δανεισμό, ωρίμανση και αποθήκευση.

4. Πλήρης εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά πλαίσια και εφαρμογή του energy sharing (πέρα από την πολυκατοικία), ώστε η συλλογική κατανάλωση να γίνει πραγματικά εργαλείο κοινωνικής δικαιοσύνης.

5. Υποχρεωτικό benefit sharing για έργα ΑΠΕ άνω των 10 MW και επιτάχυνση αδειοδότησης μικρών φωτοβολταϊκών με μπαταρίες.

6. One-stop-shops στους δήμους και εργαλεία διαφάνειας/υπολογισμού κόστους-οφέλους, για να σπάσει το «τείχος πληροφόρησης» που κρατά τους πολίτες εκτός.

Η ενεργειακή μετάβαση είτε θα γίνει με κοινωνική συμμετοχή και δίκαιη κατανομή των ωφελειών, είτε θα γίνει μια νέα μορφή συγκεντρωμένης οικονομικής εξουσίας πάνω σε ένα αγαθό που αφορά την επιβίωση.

Ο ΚΟΣΜΟΣ θα επιμείνει: ενέργεια στα χέρια των πολιτών, με κανόνες, χώρο στο δίκτυο και δημόσια στήριξη εκεί που υπάρχει ανάγκη.

Διαβάστε την Έκθεση του The Green Tank ΕΔΩ

Copywright: The Green Tank 2025