Το βράδυ του Σαββάτου (13/11) ολοκληρώθηκε η 26η Σύνοδος του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP26), στην οποία συμμετείχαν τουλάχιστον 200 χώρες, έπειτα από δύο εβδομάδες συζητήσεων κα διαπραγματεύσεων. Τα μηνύματα είναι προς την σωστή κατεύθυνση, ωστόσο το κείμενο της τελικής συμφωνίας δεν είναι αρκετά δεσμευτικό. Η COP26 στέφθηκε από επιτυχίες, αλλά συνολικά οι υποσχέσεις που δόθηκαν για την διατήρηση της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα δεν θεωρείται ότι επαρκούν.
Άλλωστε, ακόμα και η ανακοίνωση της Συνόδου για την κατάληξη των γεγονότων ανέφερε: «Το Κλιματικό Μονοπάτι της Γλασκώβης (Glasgow Climate Pact) δείχνει πως ο 1,5 βαθμός Κελσίου παραμένει στο οπτικό πεδίο, αλλά ο στόχος θα επιτευχθεί με συντονισμένες και άμεσες παγκόσμιες προσπάθειες».
Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της COP26 είναι η ολοκλήρωση των κανονισμών και οδηγιών της Συμφωνίας των Παρισίων, μετά από έξι χρόνια διαβουλεύσεων. Το άρθρο 6 της εν λόγω Συμφωνίας, από τα πλέον σημαντικά, το οποίο θέτει γερά θεμέλια σχετικά με την εμπορία άνθρακα μεταξύ των κρατών, επίσης ολοκληρώθηκε. Για πρώτη φορά, επιπλέον, σε κείμενο Συνόδου γίνεται μνεία στα ορυκτά καύσιμα, τα οποία συμφωνήθηκε να μειωθούν σταδιακά (σ.σ. τελικά, επιλέχθηκε το ‘’phase down’’ και όχι η αρχική διατύπωση ‘’phase out’’, που σημαίνει σταδιακή κατάργηση).
Περισσότερες από 40 χώρες δεσμεύτηκαν να απεξαρτηθούν από τον άνθρακα, έως την δεκαετία του 2030 για τις μεγαλύτερες οικονομίες και την δεκαετία του 2040 για τις φτωχότερες. Επίσης, 20 χώρες και 5 αναπτυξιακές τράπεζες ανακοίνωσαν την δέσμευσή τους να σταματήσουν να χρηματοδοτούν νέα έργα άνθρακα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο έως το τέλος του 2022.
Βεβαίως, ιδιαίτερα αξιοσημείωτες είναι και οι εξελίξεις αναφορικά με τις αποζημιώσεις για απώλειες (loss and damage), εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.
Υψίστης σημασίας είναι, ακόμα, η συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσα στην τρέχουσα δεκαετία, η συμφωνία 103 κρατών για τον περιορισμό των εκπομπών του μεθανίου κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 2020 και η συμφωνία περισσότερων από 120 χωρών για τον περιορισμό της αποψίλωσης των δασών και της υποβάθμισης της γης έως το 2030.
Περισσότερα από 450 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από 45 κράτη δεσμεύτηκαν να αναλάβουν δράση για τον μετασχηματισμό της οικονομίας σε κλιματικά ουδέτερη και να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση των 100 τρισ. δολαρίων που απαιτείται έως το 2050, ώστε να υποστηριχθεί ο στόχος.
Μέσα σε δύο χρόνια, 154 χώρες υπέβαλαν αναπροσαρμοσμένους εθνικούς στόχους για το κλίμα και συνολικά το ποσοστό των κρατών, που έχουν θέσει ως στόχο την κλιματική ουδετερότητα (net zero) έφθασε στο 90%, ενώ πριν από δύο χρόνια ήταν 30%, γεγονός που υποδηλώνει μία γενικευμένη παραδοχή -με διαφορετικά χρονοδιαγράμματα και ίσως αστερίσκους- για την αναγκαιότητα της «πράσινης» μετάβασης και για την πρόοδο, που σημειώνεται σε αυτήν.
Παρ’ όλα αυτά, οι φτωχές και πιο ευάλωτες χώρες δεν αισθάνονται δικαιωμένες, αφού διεκδίκησαν περισσότερα χρήματα από τα 100 δις τον χρόνο, που είχαν συμφωνηθεί το 2009 να δίνονται από τις πλούσιες χώρες έως το 2020, όμως τέτοια συμφωνία δεν επιτεύχθηκε. Τελικά, όμως, η συμφωνία αναφέρει πως οι πλούσιες χώρες θα πρέπει να καταβάλλουν, μέσω του Ταμείου Προσαρμογής (Adaptation Fund), το ποσό των 100 δις ετησίως έως το 2025, ώστε να υλοποιηθεί η συμφωνία του 2009.
Εν κατακλείδι, πριν από την COP26, ο πλανήτης όδευε σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2,7 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, όμως μετά από τις δεσμεύσεις στην Σύνοδο της Γλασκώβης, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οδεύει σε αύξηση 1,8 – 2,4 βαθμών Κελσίου, αν όλες οι χώρες τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Επομένως, πρόοδος υπήρξε, αλλά όχι ικανή, για να είμαστε ασφαλείς...