Φοβού τους Δαναούς: Η Chevron, η ExxonMobil και το ελληνικό παράδοξο των θαλασσίων εξορύξεων

Σε μια περίοδο όπου η διεθνής επιστημονική κοινότητα χτυπά καμπανάκια για τη συμβολή των "carbon majors" στην καταστροφή του πλανήτη, η ελληνική κυβέρνηση υποδέχεται με ανοιχτές αγκάλες τις ίδιες εταιρείες για να ξεκινήσουν εξορύξεις υδρογονανθράκων στις ελληνικές θάλασσες. Πίσω από λέξεις όπως «ανάπτυξη», «ενεργειακή αυτάρκεια» και «γεωστρατηγική αναβάθμιση» κρύβεται ένα σχέδιο ξεπερασμένο, επικίνδυνο και βαθύτατα κυνικό. Ένα σχέδιο που ευθέως αντιστρατεύεται την κλιματική δικαιοσύνη και το διεθνές ρεύμα από-ανθρακοποίησης.

Τεκμηριωμένη Ευθύνη

Στο κορυφαίο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Nature (Vol 640, 24 Απριλίου 2025), δημοσιεύθηκε η έρευνα “Carbon majors and the scientific case for climate liability”, η οποία παρουσιάζει με εντυπωσιακή ακρίβεια την κατανομή των ευθυνών για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η Chevron, μία εκ των εταιρειών που έχει εκδηλώσει έντονο ενδιαφέρον για τις ελληνικές εξορύξεις, ευθύνεται για περίπου 0.025°C της παγκόσμιας αύξησης θερμοκρασίας το 2020 και ζημιές ύψους 1.98 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Η ExxonMobil, με εξίσου σκοτεινό ιστορικό, φέρει ευθύνη για 1.91 τρισεκατομμύρια δολάρια ζημιών. Συνολικά, οι κορυφαίοι 21 ρυπαντές ευθύνονται για 14 τρισεκατομμύρια δολάρια σε κλιματικές ζημίες.

Πρόκειται για ζημιές που δεν είναι θεωρητικές: πυρκαγιές, πλημμύρες, καύσωνες, ερημοποίηση, απώλεια ζωών και βιοποικιλότητας. Και όμως, ενώ σε Πολιτείες των ΗΠΑ όπως το Βερμόντ και η Νέα Υόρκη θεσπίζονται νομοθεσίες για να τους καταστήσουν υπόλογους, στην Ελλάδα οι ίδιες εταιρείες αποκτούν κρατική υποστήριξη.

Το Ελληνικό Παράδοξο

Στο πρόσφατα δημοσιευμένο Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο της Ελλάδας, η χώρα μας είναι η μοναδική από τις 15 πρώτες χώρες της ΕΕ που ενσωμάτωσαν ρητά πρόβλεψη για θαλάσσιες εξορύξεις υδρογονανθράκων. Ούτε η Ιταλία, ούτε η Ισπανία, ούτε η Γαλλία, ούτε η Δανία, ούτε το Βέλγιο έχουν παρόμοια πρόβλεψη. Το αντίθετο: πρωτοστατούν σε πρωτοβουλία ενόψει της UN Ocean Conference (Νίκαια, Ιούνιος 2025) για την υιοθέτηση Ψηφίσματος κατά των θαλασσίων εξορύξεων.

Η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο προχωρά σε διεθνή διαγωνισμό για εξορύξεις αλλά και προεξοφλεί την απόρριψη του Ψηφίσματος, επιλέγοντας ξανά τη μεριά των ρυπαντών και όχι της κλιματικής βιωσιμότητας.

Από την Κλιματική Ευθύνη στην Κοινωνική Επιβάρυνση

Όλα τα παραπάνω δεν είναι απλώς ζητήματα οικολογικής συνείδησης. Είναι ζητήματα κοινωνικής ανισότητας και κατανομής βαρών. Οι ίδιες εταιρείες που καταστρέφουν το κλίμα κερδοσκοπώντας, ζητούν τώρα «φιλοξενία» στις θάλασσές μας και διεκδικούν φορολογικές απαλλαγές, κρατικές εγγυήσεις και πολιτική κάλυψη. Όμως η καταστροφή δεν θα πλήττει εξίσου όλους. Πρώτοι θα την πληρώσουν οι φτωχότερες κοινότητες, οι αλιείς, οι τουριστικές μικροεπιχειρήσεις, οι ευάλωτες περιοχές της Μεσογείου.

Επιπλέον, η στήριξη των εξορύξεων σαμποτάρει ευθέως τις προσπάθειες δίκαιης μετάβασης: καθυστερεί τις επενδύσεις στις ΑΠΕ, επιβαρύνει τη δημόσια υγεία, αποπροσανατολίζει τις αναπτυξιακές πολιτικές. Είναι μια μορφή ενεργειακού αποικισμού —με ελληνική υπογραφή.

Φοβού τους Δαναούς…

Όταν οι Chevron και Exxon προσέρχονται με «δώρα» για την «ανάπτυξη» της Ελλάδας, δεν φέρνουν μόνο γεωτρύπανα —φέρνουν μαζί κλιματικό χρέος, νομικές ευθύνες, διεθνή κατακραυγή. Είναι οι ίδιες εταιρείες που κρύβουν για δεκαετίες τα επιστημονικά δεδομένα για το κλίμα, που διεθνώς διώκονται για εγκληματική αμέλεια, που διαχειρίζονται πολιτικά τη ρύπανση τους με PR και greenwashing.

Απέναντι σε αυτό το μέλλον, ο ελληνικός λαός πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο: με τους ενεργειακούς γίγαντες του χθες ή με τις γενιές του αύριο; Με τις πολυεθνικές των 14 τρισεκατομμυρίων σε ζημίες ή με τις κοινωνίες που παλεύουν για μια δίκαιη και βιώσιμη επιβίωση;

Υστερόγραφο

Η σιωπή των κομμάτων της αντιπολίτευσης -πλην Νέας Αριστεράς- είναι εκκωφαντική. Μια πραγματική προοδευτική πολιτική δεν μπορεί να σιωπά όταν ολόκληρες περιοχές παραδίδονται στις εταιρείες που φέρουν επιστημονικά τεκμηριωμένη ευθύνη για την κλιματική καταστροφή.

Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για «πράσινες πινελιές» στα προγράμματα. Χρειαζόμαστε ρήξεις, φραγμούς, κινητοποιήσεις.

ΚΟΣΜΟΣ – Για μια νέα Πολιτική Βιωσιμότητας, Δημοκρατίας και Κοινωνικής Δικαιοσύνης

Παραπομπές & Σύνδεσμοι:

1. Πρόταση 7 Σημείων για το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, από τον ΚΟΣΜΟ - Πράσινη Συμφωνία

2. Carbon majors and the scientific case for climate liability - Nature (Vol 640, 24 Απριλίου 2025)